Eksperyment Isola
fantastyka, political-fiction, fantastyka socjologiczna, kryminał
Sonia Draga
2018
książka, epub, mobi
280
Na jedną z maleńkich wysp niedaleko Sztokholmu trafia siedem osób. Wiedzą, że mają wziąć udział w teście, który wyłoni kandydata na stanowisko oferowane przez jedną z tajnych służb. Nie mają jednak pojęcia, że równocześnie uczestniczą w socjologicznym eksperymencie.
Bohaterka powieści, Anna Francis też ma wziąć w nim udział na szczególnych warunkach. Uważana jest za jedną z najzdolniejszych urzędniczek – jedną z najlepszych w protektoracie Szwecji w ramach Unii Przyjaźni. Akcja powieści rozgrywa się bowiem w przyszłości za kilkanaście przynajmniej lat. Świat, o którym czytamy, ma cechy znane nam z przeszłości, jest rodzajem dystopii.
Eksperyment Isola to dość nietypowa książka. Akcja rozgrywa się w przyszłości, w nieistniejącym świecie, choć świat ów przypomina nieco dzisiejszą Szwecję. Bohaterką jest Anna Francis, funkcjonariuszka państwa, które nazywa się Protektorat Szwecji w Unii Przyjaźni. Ten świat jest specyficzną dystopią. Chwilami czytelnik ma wrażenie, jak by to była pewna szydercza twarz Unii Europejskiej, a za chwilę widzimy, że kojarzy się raczej z dawnym obozem komunistycznym. Matka bohaterki, zajętej wciąż pracą, wychowuje jej córkę, dla której sama Anna ma coraz mniej czasu. Matka jest dysydentką pozbawioną wielu praw obywatelskich. Z pewnych dość fragmentarycznych informacji domyślamy się, że Unia przyjaźni jest dyktaturą rządzoną przez tajne służby.
Motyw główny to eksperyment, w którym bierze bohaterka udział. Siedem osób trafia na małą wyspę, aby ocenić ich predyspozycje do pracy na ważnym stanowisku w jednej z tajnych służb. Anna ma do spełnienia rolę szczególną. To ona ma ocenić kandydatów. Ich zimną krew, zdolność do działania w sytuacjach niestandardowych i w dużym stresie. Po eksperymencie ma zdać raport bezpośrednio Przewodniczącemu. Najbardziej dziwne jest to, że Anna ma umrzeć na samym początku eksperymentu.
Ale to już było
Nie ma co ukrywać. Motyw dziwnych wydarzeń, morderstw na odciętej od lądu wyspie nie jest odkrywczy. Kilkanaście lat temu podobny motyw został wykorzystany w polskim filmie „Show” z kreacją Cezarego Pazury. W pewnym sensie podobnie zaczyna się „Wyspa tajemnic” z Leonardo DiCaprio. Zresztą, wyspa odcięta od świata jest doskonałym miejscem na sensacyjne wydarzenia. Nie tak dawno wykorzystała to również Katarzyna Berenika Miszczuk w powieści „Pustułka”.
Eksperyment Isola ma jeszcze jedną istotną wadę. Otóż kompletnie nie wiadomo dlaczego, akcja toczy się w nieistniejącym świecie, w nieistniejącym dystopijnym państwie, w niedalekiej przyszłości, która jednakże wygląda na przyszłość w jakiejś równoległej rzeczywistości. Chwilami można mieć wrażenie, że autorka pokazuje nam jakąś alternatywną wizję świata, w której zwyciężył Związek Radziecki i połączył w jakiejś przymusowej Unii większość Europy. Służą temu celowi nieliczne wzmianki o niedoborach, zagranicznych towarach luksusowych i dysydentach. Innym razem czytelnik zastanawia się, czy to nie jakaś wykoślawiona postać Unii Europejskiej. Jednak nie ma t o żadnego znaczenia, bo ten fantastyczny sztafaż niczemu nie służy. Jest bezużyteczny. Jest strzelbą Czechowa, która wbrew zasadom konstrukcji dramatycznej nie wypala w ostatniej scenie. Powieść ratuje dość wartka akcja i energicznie prowadzona narracja, ale jest to dzieło wyłącznie dla wiernych fanów teorii spiskowych.
