Efekt niszczący
literatura faktu, socjologia, polityka
Agora
2022
książka, mobi, epub
376
Anna Mierzyńska to analityczka mediów, od dawna zawodowo zajmuje się demaskowaniem manipulacji i dezinformacji, bada zakulisowe wpływy rozmaitych organizacji, instytucji i rządów, które za pomocą dezinformacji chcą wpływać na nasze życie. I jak często to im się udaje.
W pełnym brzmieniu tytuł „Efekt Niszczący. Jak dezinformacja wpływa na nasze życie” nie wpływa na czytelnika porywająco. Jest to jednak jedyna wada tej książki. Choć z drugiej strony należy uprzedzić potencjalnego czytelnika, że nie będzie to lektura łatwa, lekka i przyjemna. Tym bardziej, że nie potrwa długo, zanim znajdziemy zdanie, które nas wali obuchem w łeb.
Najczęściej wybieramy wciąż te same źródła informacji i zostajemy przy nich, bo dzięki nim czujemy się komfortowo. Tak powstają tak zwane bańki informacyjne.
Czyli co? Sami jesteśmy winni? W pewnej mierze tak. Wolimy Facebooka, bo tam łatwiej odciąć się od ludzi, którzy prezentują inny światopogląd. Wstępujemy do grupy „Nienawidzimy PiS” lub „Kochamy PiS” i gdy tylko pojawi się ktoś o innych poglądach, to zostaje usunięty. Twitter także daje nam możliwość blokowania, ale mimo to w naszej linii czasu pojawią się czasem wpisy spoza naszej bańki informacyjnej. Tradycyjne fora na stronach www w praktyce straciły znaczenie, ale młodzi ludzie dalej mają 4chan lub w polskiej wersji karachan. To też są pewne bańki informacyjne.
/…/ W bańkach informacyjnych możemy funkcjonować bardzo długo, nie konfrontując się z resztą świata. Pomagają nam w tym algorytmy mediów społecznościowych: na podstawie naszych dotychczasowych reakcji w sieci odfiltrowują z widocznych dla nas osi czasu to, co nie wzbudziło naszego zainteresowania, i zostawiają tylko takie wpisy, które mają szansę wywołać emocje i sprawić, że zareagujemy: dając lajka, udostępniając wpis lub go komentując.
Przeciętny użytkownik internetu ma wrażenie, że taki stan rzeczy dotyczy jedynie sympatii politycznych. „Efekt niszczący” udowadnia, że nie tylko. Łatwość publikowania w internecie stwarza idealną wręcz pożywkę dla teorii spiskowych. I to jest prawdziwe zagrożenie. Anna Mierzyńska rzeczowo i z dbałością o fakty przedstawia najgłośniejsze dezinformacje współczesnego świata. Przedstawia rozwój niebezpiecznego ruchu QAnon i jego rozprzestrzenianie się poza Amerykę. Spiskowe teorie dotyczące pandemii koronawirusa i szczepionek, wreszcie też przedwyborczą akcję partii rządzącej, wzbudzającą nienawiść do ludzi zaliczanych do LGBT. To tylko parę przykładów z książki.
Proste odpowiedzi, których nie można znaleźć nigdzie indziej. Pozorna logika, wyjaśniająca rzeczywistość, która ze znajomego miejsca stała się przestrzenią chaosu i katastrofy.
Skomplikowana rzeczywistość budzi lęk, niepewność i wątpliwości. Większość ludzi „nie ogarnia”, jak to się mówi w języku potocznym. Teorie spiskowe dają ludziom wrażenie porządku. Czynią wreszcie świat zrozumiałym. Dają też poczucie wyższości, przekonanie wtajemniczenia i dumę, że są ponad miliony głupiej biomasy, która wierzy mediom głównego nurtu, przekupionym naukowcom i skorumpowanym politykom. Jeśli chcemy się bronić przed dezinformacją, ta książka może nam pomóc.
