Kto czyta, nie błądzi.

Czarnobyl

Czarnobyl Obálka knihy Czarnobyl
Craig Mazin
paradokument
HBO
2019
miniserial (5 odcinków)
Johan Renck
Jared Harris, Stellan Skarsgård, Emily Watson
Craig Mazin

Serial o wydarzeniach z 1986 roku. Serial przedstawia fabularyzowaną historię katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Większość postaci to rzeczywiście istniejące osoby powiązane w różny sposób z tamtymi wydarzeniami. Jedynie postać Uliany Chomiuk jest fikcyjna. Wykreowano ją ze względu na konieczność uproszczenia akcji w zakresie dochodzenia do danych utajnionych przez władze ZSRR. W rzeczywistości z profesorem Walerym Legasowem współpracowało kilkudziesięciu naukowców, co trudno byłoby czytelnie przedstawić w fabularyzowanym dokumencie.

Miniserial Czarnobyl jest fabularyzowaną wersją wydarzeń, które rozegrały się 26 kwietnia 1986 i w kolejnych miesiącach, w czarnobylskiej elektrowni atomowej. Postacie występujące w filmie są wzorowane na prawdziwych bohaterach wydarzeń. Część przedstawionych wydarzeń zostało zrekonstruowanych. W przypadku innych wybrano najbardziej prawdopodobną wersję. Niektóre postacie są fikcyjne, choć jest ich mniejszość. Ze względu na fabularną czytelność zrezygnowano z postaci wielu naukowców współpracujących z Walerym Legasowem i wprowadzono fikcyjną postać Uliany Chomiuk.

Czarnobyl jest w miarę spójną i dokładną relacją z katastrofy, która wydarzyła się w 1986 roku. Serial zwraca uwagę przede wszystkim na mechanizmy, które doprowadziły do katastrofy. I to jest najbardziej frustrujący element w odbiorze serialu. Jeżeli się komuś wydaje, że podobne tragedie już ludzkości nie grożą, ponieważ komunizm upadł, a ludzie wyciągnęli wnioski, to się myli.

Pomimo błędów konstrukcyjnych reaktora, katastrofa nie musiała się wydarzyć. Po pierwsze, gdyby nie wybrano oszczędniejszych rozwiązań. Po drugie, gdyby nie zatajono przed personelem szczegółów technicznych. Wreszcie po trzecie, gdyby testy przeprowadzono przed otwarciem elektrowni, a nie w trakcie normalnej pracy, ale to wiązało się z kwestiami finansowymi – premie, nagrody, odznaczenia. A już podczas samego wydarzenia istotnym czynnikiem był paraliżujący i negatywny wpływ przełożonego na podwładnych.

Jeśli spojrzymy z tej strony, to trudno znaleźć w serialu jakiekolwiek przesłanie optymistyczne. Gdy poczytamy o innych znanych katastrofach, zauważymy niesamowitą zbieżność przyczyn niezależnie od kraju i panującego w nim ustroju politycznego. Na pewno warto obejrzeć, choć nie będzie to miłe przeżycie.