Syzyfowe prace
powieść obyczajowa, polityczna
Wydawnictwo Greg
2018
książka
192
Ta książka to klasyka polskiej literatury. Powieść Stefana Żeromskiego "Syzyfowe prace" opowiada o młodzieży gimnazjalnej w czasach zaborów. Rzecz dzieje się w prowincjonalnym Klerykowie, małym miasteczku, które wchodzi w skład wielkiej carskiej Rosji. Do niedawna lektura obowiązkowa.
Policja wkracza do mieszkania czternastolatka i straszy go ośmioma latami odosobnienia w poprawczaku, a potem w więzieniu. Za „nieodpowiednie symbole”, których używa młodzież szkolna, dyrektorzy grożą im obniżeniem sprawowania lub nawet wyrzuceniem ze szkoły. Nieletnich uczestników manifestacji policja zamyka „na dołku” i nie pozwala na powiadomienie rodziców, ani prawnika. A minister oświaty usuwa z kanonu lektur niewygodną powieść o tytule „Syzyfowe prace”
Jeszcze niedawno uczniowie ziewali na sam dźwięk tytułu tej klasycznej pozycji polskiej literatury. Wydarzenia, o których piszę, mogłyby stać się jeszcze kilka lat temu scenariuszem jakiejś, odklejonej od rzeczywistości, literatury fantastycznej lub filmu. Tymczasem okazuje się, że realia stały się bardziej fantastyczne niż wyobraźnia. Zaś powyższy scenariusz jest tylko skrótowym opisem rzeczywistości.
Powieść Żeromskiego pod koniec roku 2020 staje się surowym i groźnym memento. Być może kolejne roczniki polskiej młodzieży nie będą już tej lektury czytać z myślą o szkolnych lekcjach. Zapewne nikt nie zabroni czytać tej książki, ale też błogosławieństwa władza, ani Kościół nie udzieli. „Syzyfowe prace” to powieść o małym prowincjonalnym miasteczku. Jak się domyślacie, nazwa Kleryków nie jest przypadkowa.
Opresyjne w powieści są działania lokalnych kacyków, którzy chcą się przypodobać władzy centralnej. Zniewalający i opresyjny jest Kościół. Wroga i tłamsząca uczniów jest szkoła, z wyjątkiem niektórych tylko nauczycieli. Bohaterowie postanawiają się sprzeciwić, walczyć, choćby w swoim małym szkolnym wymiarze. Być może niedługo współcześni nastolatkowie będą traktować powieść Żeromskiego jako instrukcję i wzór postępowania. Fantazja? No to potrzymaj mi kota – powiedział Kaczyński.
